វិភាគសូរព្យញ្ជនៈ # 8

ព្យញ្ជនៈខ្យល់ច្រមុះ

៣.៤.៤.១ សូរ [m] ម៉.ម (ព្យញ្ជនៈខ្យល់ច្រមុះ) 

-តាមរូបចំហៀងមាត់ៈ មុមថ្គាមតូច ចុងអណ្តាតស្ថិតនៅលើជើងធ្មេញខាងក្រោមដូចជាសូរ​ [p] ដែរ ។ រនាំងក្រអូមធ្លាក់ចុះមកជិតអណ្តាតដើម្បីបើកផ្លូវអោយខ្យល់ចេញតាមច្រមុះ។

            -តាមវិធីផ្តិតក្រអូមៈ ខ្នងអណ្តាតដេកស្ងៀមមិនប៉ះក្រអូមទេ ដូចនេះ [m] ជាសូរខ្យល់ច្រមុះ។

            -តាមសភាពខ្សែរលកសំឡេងនៃពាក្យ ម៉ែ និងពាក្យ មា សូរ [m] ធ្វើអោយខ្សែសំឡេងញ័រ ជាសូរឮ។

            រួមមក [m] ជាសូរបបូរមាត់លើ។ បើជាខ្យល់ប្រកបសូរនេះជាសូរលេប ដូចជាពាក្យ តាម [ta:m]  ដាំ [dam] ទុំ [tum] ។

សូរ [n] ន.ណ 

-តាមរូបចំហៀងមាត់ៈ មុមថ្គាមមានសភាពតូច។ ការរៀបចំសន្ទះខ្យល់មានសភាពដូចសូរ [t] និង [d] ដែរ នៅពេលដែលសន្ទះខ្យល់ចេញតាមបំពង់ច្រមុះ រនាំងក្រអូមត្រូវដាក់ចុះ។

            -តាមវិធីផ្តិតក្រអូមៈ កណ្តាប់អណ្តាតបានទប់ខ្យល់ក្នុងប្រហោងមាត់ជាប់ទុកសម្រាប់បញ្ចេញសូរស្រៈមកតាមមាត់វិញ។ ដូចនេះ [n] ជាសូរខ្យល់ច្រមុះកណ្តាប់អណ្តាត។

            -តាមសភាពខ្សែរលកសំឡេងនៃពាក្យ ណា [na:] និងពាក្យ នៅ [nǝu] សូរ [n] ធ្វើអោយខ្សែសំឡេងញ័រគឺជាសូរឮ។

            រួមសេចក្តីមក [n] ជាសូរគន្លាក់ក្រអូមធ្មេញកណ្តាប់ចុងអណ្តាត​ ឮ។

            -បើជាសូរខ្យល់ប្រកប សូរនេះជាលេប ដូចជា៖ មិន [min] មុន [mun] ប្រាណ [pra:n] បុណ្យ [bun] 

សូរ [ɲ] ញ៉.ញ

ចន្លោះធ្មេញស្ទើរតែគ្មាន បបូរមាត់មានសភាពដូចការបន្លឺសូរ [c] ដែរ

ទីបន្លឺៈ ក្រអូមកណ្តាល

ប្រដាប់បន្លឺៈខ្នងអណ្តាត

ដូចនេះ [ɲ] ជាសូរក្រអូមកណ្តាលខ្នងអណ្តាត។

-តាមរូបចំហៀងមាត់ៈ

                                          -ចុងអណ្តាតទល់ជើងធ្មេញមុខខាងក្រោម

-ខ្នងអណ្តាតពង់ឡើងសង្កត់យ៉ាងស្រាលលើក្រអូមកណ្តាល

-នៅពេលខ្យល់ចេញតាមច្រមុះ រនាំងក្រអូមដាក់ចុះ។

            -តាមវិធីផ្តិតក្រអូមៈ អណ្តាតប៉ះបណ្តោយពិដានស្ទើរតែពេញ នៅសល់តែចង្អូរអណ្តាត ដូចនេះ [ɲ] ជាសូរខ្យល់ច្រមុះ។

            -តាមសភាពខ្សែរលកសំឡេងនៃពាក្យ ញ៉ាំ [ɲam] និងពាក្យ ញាំញី [ɲǝamɲi:] ធ្វើអោយខ្សែសំឡេងញ័រ ដូចនេះ [ɲ] ជាសូរឮ។

រួមសេចក្តីមក [ɲ] ជាសូរច្រមុះក្រអូមកណ្តាលខ្នងអណ្តាតឮ។ បើជាខ្យល់ប្រកប [ɲ] ជាសូរលេប ដូចពាក្យៈ

            បាញ់ [baɲ]  ត្បាញ [tba:ɲ] ។

សូរ [ŋ] ង៉.ង

-តាមរូបចំហៀងមាត់ៈ​ ចុងអណ្តាតស្ថិតនៅលើជួរធ្មេញមុខខាងក្រោម រួចពង់ខ្នងអណ្តាតក្រោយទៅប៉ះនឹងរនាំងក្រអូម។ សន្ទះខ្យល់ចេញតាមច្រមុះ រនាំងក្រអូមបិទប្រហោងមាត់ជិត គឺជាសូរច្រមុះរនាំងក្រអូមគល់   អណ្តាត។

            -តាមសភាពខ្សែរលកសំឡេងនៃពាក្យ ង៉ក និងពាក្យ រងូ សូរ [ŋ] ធ្វើអោយខ្សែសំឡេងញ័រគឺជាសូរឮ។

            រួមសេចក្តីមក [ŋ] ជាសូរច្រមុះរនាំងក្រអូមគល់អណ្តាត។ បើជាខ្យល់ប្រកប [ŋ] ជាសូរលេបដូចជាពាក្យ៖

            ជាង [ci:ǝŋ]       មីង [mi:ŋ]         រីង [ri:ŋ] ។