ខ
ស្រៈទោលកណ្តាល
ខ.១ សូរស្រៈអ៊ឺ [ɯ:]
-តាមរូបថតចំហៀងប្រហោងមាត់ៈ
ចុងអណ្តាតសង្កត់លើជើងធ្មេញមុខខាងក្រោម អណ្តាតមុខងើបទេរទៅក្រោយ
ខ្នងអណ្តាតងើបទៅរកពិដានរឹង ហើយអណ្តាតក្រោយងើបត្រង់ដើម្បីបញ្ចេញសំឡេងយ៉ាងវែង។
-តាមខ្សែសំឡេងរលកសូរនៃពាក្យ
ឌឺ [ dɯ: ] សូរ
អ៊ឺ ធ្វើឱ្យចន្លោះខ្សែសំឡេងញ័រ គឺជាសូរ ឮ ។
ដូចនេះ សូរ អ៊ឺ
ជាសូរបិទកណ្តាលវែងឮតាមមាត់។
ô សូរ
អ៊ឺ ឮវែងនៅមុខព្យញ្ជនៈប្រកប ត.ទ [ t ] ដូចជា ពឺត
[ pɯ:t ] បឺត [ pɯ:t ] យឺត [ jɯ:t ]
ôសូរ
អ៊ឺ ឮវែងចំពោះសូរសង្កត់ព្យាង្គ ដូចជា៖
ពន្លឺ [ pɔnlɯ: ] បំភ្លឺ [
pɒmphlɯ: ] ជំងឺ [ cɔmŋɯ: ] រន្ទឺ [ rɔntɯ: ]
ខ.២ សូរស្រៈ អ៊ឹ [ɯ]
-តាមរូបចំហៀងប្រហោងមាត់ៈ
អណ្តាតងើបបន្តិច ហើយរុញខ្នងអណ្តាតរាងមូលទៅរកលក្រអូមរឹង។ អណ្តាតក្រោយរាងកោងចុះទៅក្រោម។
ការបញ្ចេញសំឡេងត្រូវសន្ទះខ្សែសំឡេងកាត់អោយខ្លី។
-តាមវិធីផ្តិតក្រអូម ៖
- អណ្តាតប៉ះពិដានទាំងសងខាង
- រនាំងក្រអូមងើប
ដូចនេះ អ៊ឹ ជាសូរកណ្តាលខ្លីតាមមាត់។
-តាមឧបករណ៍ស្ថេដូស្កូប សូរ អ៊ឹ នៃពាក្យ ទឹក [ tɯk ] និង រឹង [ rɯŋ ] រឹប [ rɯp ] បានធ្វើឱ្យចន្លោះខ្សែសំឡេងញ័រ គឺជាសូរឮ
។ ដូចនេះសូរ អ៊ឹ
ជាសូរបិទកណ្តាលខ្លីឮតាមមាត់។
ô សូរ អ៊ឹ [ɯ] ឮខ្លីកាលណានៅមុខព្យញ្ជនៈប្រកប៖ ប៉.ព [p], ត.ទ [t], ម
[m], ន.ណ [n], ង [ŋ] និង [h] ដូចជា៖
រឹប [ rɯp ] រឹម [ rɯm ] ទឹក [ tɯk ] មឹន [ mɯn ] ឬក្ស [ rɯk ] ទឹស [ tɯh ]
ôសូរ អ៊ឹ [ɯ] ឮខ្លីនៅត្រង់ពាក្យព្យាង្គសង្កត់សូរ
ដូចជា ទទឹង [ tɔtɯŋ
] កំពិស [ kɒmpɯh ] និងព្យាង្គបន្ថើរសូរដូចជា ព្រឹក្សា
[ prɯksa: ]
។
ខ.៣ សូរស្រៈ អឺ [œ:]
-តាមរូបចំហៀងមាត់ៈ ចុងអណ្តាតសង្កត់លើជើងធ្មេញមុខខាងក្រោម។ អណ្តាតមុខងើបទេរបន្តិច ខ្នង អណ្តាតងើបទៅរកក្រអូមរឹង
ដើម្បីបញ្ចេញសំឡេង។ អណ្តាតក្រោយធ្លាក់ចុះមកក្រោម។
-តាមវិធីផ្តិតក្រអូមៈ អណ្តាតប៉ះជើងថ្គាម និងពិដានក្រោយ។
រនាំងក្រអូមងើបទៅប៉ះនឹងសន្ទះដើមមាត់
ការបញ្ចេញសំឡេងមានសភាពវែងគឺជាសូរកណ្តាលវែងតាមមាត់។
-តាមឧបករណ៍ស្ថេដូស្កូបៈ ពាក្យ សឺ [ sœ: ] និងពាក្យ ស្លឺ [ slœ: ] បានធ្វើឱ្យខ្សែសំឡេងញ័រ គឺជាសូរឮ ។
រួមសេចក្តីមក សូរ អឺ
គឺជាសូរបិទកណ្តាលវែងតាមមាត់។
ô សូរ អឺ [ œ: ] ឮសូរវែងកាលណានៅមុខព្យញ្ជនៈប្រកប់៖ ប៉.ព [p], ត.ទ [t], ម [m], ន.ណ [n], ង [ŋ], ញ
[ɲ], យ [j] ដូចជា៖
ប៉ឺប [ bœ:p] ឡឺម [lœ:m] វ៉ឺយ [vœ:j] បឺត
[bœ:t] ម៉ឺង [mœ:ŋ] ម៉ឺន [mœ:n]
ôសូរ អឺ [œ: ] ឮវែងនៅត្រង់ព្យាង្គសង្កត់សូរដូចក្នុងពាក្យ៖
បន្លឺ [ bɔnlœ: ] កុំប៉ឺត [ kɒmpœ:t] ។
ខ.៤ សូរស្រៈ អឹ [œ]
ប៉ុន្តែខ្នងអណ្តាតងើបយ៉ាងស្រាលទៅរកពិដានរឹង។
ដើម្បីបញ្ចេញសំឡេងត្រូវសន្ទះខ្សែសំឡេងកាត់ឱ្យខ្លី។ អណ្តាតក្រោយទម្លាក់ចុះមកក្រោម។
រនាំងក្រូអូមងើប។
តាមវិធីផ្តិតក្រអូម៖
អណ្តាតប៉ះក្រអូមទាំងសងខាង តាំងពីថ្គាមមកក្រោយ។
ដូចនេះ
សូរ អឹ [œ] ជាសូរកណ្តាលខ្លីតាមមាត់។
ôសូរ [œ] ឮខ្លីនៅមុខព្យញ្ជនៈប្រកប៖
ប.ព [p],
ក.គ [k], ម [m], ង
[ŋ], ហ [h] ដូចជា៖
ហឹប
[hœp] ដឹក [dœk] ត្រឹម [trœm] ដឹង [dœŋ] កឹះ [kœh]
ôសូរ [œ]
ឮខ្លីជានិច្ចនៅត្រង់ព្យាង្គសង្កត់សូរដូចជា ប្រឹក្សា [ prœksa:]
ចុងអណ្តាតនៅឆ្ងាយបន្តិចពីជើងធ្មេញក្រោមខាងមុខ។
អណ្តាតមុខងើបបន្តិច ខ្នងអណ្តាតពង់រាងមូល
ហើយរុញខ្នងអណ្តាតក្រោយឱ្យទៅជិតសន្ទះដើមមាត់។
-តាមវិធីផ្តិតក្រអូម :
អណ្តាតប៉ះពិដានទាំងសងខាងគ្រប់ផ្នែកខាងក្រោយរនាំងក្រអូមងើប តែបិទប្រហោងច្រមុះមិនសូវជិតទេ។
ការបញ្ចេញសំឡេងបង្ហូរវែង។ ដូចនេះ អ៊ ជាសូរក្រោយ វែងតាមមាត់។
ô អ៊ [ ɔ: ] ឮវែងនៅមុខព្យញ្ជនៈប្រកប៖ ប.ព [p], ត.ទ [t], ក.គ [k], ម [m],
ន.ណ [n], ង [ŋ], ល.ឡ [l] រ [r], យ [j] ដូចជា៖
គ្រប
[
krɔ:p ] ព្រម [prɔ:m] រល [rɔ:l ] រត់ [ rɔ:t ] មន [ mɔ:n ]
ភរ [p ɔ:r ] ពក [pɔ:k] មង [mɔ:ŋ] ញយ [ɲɔ:j]
ô អ៊ [ ɔ: ] ឮវែងនៅត្រង់ព្យាង្គសង្កត់សូរ
ដូចជា ញញួរ [ ɲɔ:ɲu:ə] ពពែ [pɔ:pɛ:]
មមែ [m ɔ:mɛ:] ព្រនង់ [prɔ:nɔ:ŋ]
តែអណ្តាតក្រោយងើបឡើងបន្តិចនៅពេលបញ្ចេញសំឡេង
ដែលត្រូវសន្ទះខ្សែសំឡេងកាត់អោយខ្លី។ ដូចនេះ អ៊’
ជាសូរបើកមធ្យមឮខ្លីតាមមាត់នៅខាងក្រោយយ។
ô អ៊’ [ ɔ ] ឮខ្លីនៅមុខព្យញ្ជនៈប្រកប៖ ប.ព [p],
ទ.ត [t], ក.គ [k], ម
[m], ន.ណ [n], ញ [ɲ], ង [ŋ], ល.ឡ [l], ស [s], ហ
[h] ដូចជា៖
គប់ [kɔp] នំ [nɔm] ពោះ [pɔh] រត់ [rɔt] ធន [thɔn] គល់ [kɔl]
លក់ [lɔk] ជញ្ជូន [cɔŋcu:n] ទង់ [tɔŋ]
ô អ៊’ [ ɔ ] ឮខ្លីបន្តិចនៅត្រង់ព្យាង្គសង្កត់សូរ
ដូចជា រវល់ [rɔvɔl] ពិរោះ [pirɔh]
សំពត់ [sɒmpɔt]
ខ៧ សូរ អ [ ɒ: ]
-ចុងអណ្តាតស្ថិតនៅក្រោមជើងធ្មេញមុខខាងក្រោម។
អណ្តាតមុខងើបបន្តិច។ ខ្នងអណ្តាតងើបទៅរកក្រអូមទន់ដែលជាទីបន្លឺ។
អណ្តាតក្រោយទេរចុះក្រោម។
-តាមវិធីផ្តិតក្រអូម : អណ្តាតមិនប៉ះក្រអូមទេ។
រនាំងក្រអូមងើប តែបិទប្រហោងច្រមុះមិនជិតទេ។ ការបញ្ចេញសំឡេងបង្ហូរវែង
គឺជារនាំងក្រអូមវែងតាមមាត់។
-តាមខ្សែរលកនៃពាក្យ ង៉ក [ŋɒ:k] សូរ អ [ɒ:] ធ្វើឱ្យខ្សែសំឡេងញ័រ
គឺជាសូរឮ។
ô អ [ɒ:]
ឮវែងនៅមុខព្យញ្ជនៈប្រកប៖ ប.ព [p], ទ.ត [t], ក.គ [k], ម [m], ន.ណ [n],
រ [r], ង [ŋ], យ [j] ដូចជា៖
កប
[kɒ:p] កម [kɒ:m] អរ [ɒ:r] ចត [cɒ:t] បន [bɒ:n] ថយ [thɒ:j]
កក [kɒ:k] បង [bɒ:ŋ]
ô អ
[ɒ:] ឮវែងនៅត្រង់ព្យាង្គសង្កត់សូរដូចជា កំដរ
[kɒmdɒ:] សសរ [sɒsɒ:r] បបរ [bɒbɒ:r]
ô អ
[ɒ:] ឮខ្លីនៅត្រង់ព្យាង្គបន្ថើរសូរ ដូចជា ក្របី
[krɒbɛi] កកាយ [kɒka:j] និងឮខ្លីនៅត្រង់ព្យាង្គបញ្ជាក់សូរ
ដូចជា ក៏ [kɒ] ដ៏ [dɒ] ។
ខ ៨ សូរ អ' [ ɒ ]
ចុងអណ្តាត និងអណ្តាតមុខមានសភាពដូចសូរ អ
ដែរ តែខ្នងអណ្តាតងើបទៅរកក្រអូមទន់។ នៅពេលបង្ហូរសំឡេងត្រូវសន្ទះខ្សែសំឡេងកាត់ឱ្យខ្លី។
-តាមវិធីផ្តិតក្រអូម៖ អណ្តាតប៉ះក្រអូមក្រោយយ៉ាងស្រាល។ រនាំងក្រអូមងើប។
ដូចនេះ អ' ជាសូរក្រោយខ្លីតាមមាត់។
-តាមការពិសោធន៍សូរ អ'
ពាក្យ កង់ និង អស់ ធ្វើឱ្យខ្សែសំឡេងញ័រ ដូចនេះ អ' ជាសូរឮ។
រួមមក អ'
ជាសូរបើកមូលទ្រវែងរនាំងក្រអូមឮខ្លីតាមមាត់។
ô អ' [ɒ] ឮខ្លីនៅមុខព្យញ្ជនៈប្រកប៖ ប.ព [p], ទ.ត [t], ក.គ [k], ម
[m], ន.ណ [n], ញ [ɲ], ង [ŋ], ល.ឡ [l], ស [s], ហ
[h] ដូចជា៖
កប់
[kɒp] ដំ [dɒm] អស់ [?ɒs] កត់ [kɒt] បន់
[bɒn] កល់ [kɒl]
កក់ [kɒk] កោះ [kɒh]
ô អ' [ɒ] ឮខ្លីជានិច្ចនៅត្រង់ព្យាង្គបន្ថើរសូរដូចជាពាក្យ៖
កង្កែប [kɒŋkaɛ:p] អង្ក [?ɒŋkɒ:] អំបោះ [?ɒmbɒh]
ôអ' [ɒ] ឮខ្លីនៅត្រង់សង្កត់សូរដូចពាក្យ៖ កំណត់ [kɒmnɒt] ស្របក់ [srɒbɒk]
កំសត់ [kɒmsɒt] ប្រលង [brɒlɒŋ]
ខ៩ សូរ អា' [a]
-ចុងអណ្តាតក្រាបសន្ធឹងលើថ្គាមក្រោម។
ខ្នងអណ្តាតងើបយ៉ាងបន្ថើរទៅរករនាំងក្រអូម។ ហើយរុញខ្នង អណ្តាតក្រោយទៅរកចន្ទល់ដើមមាត់។
-តាមវិធីផ្តិតក្រអូម
: អណ្តាតឥតប៉ះក្រអូមទេ។ ការបញ្ចេញសំឡេងត្រូវសន្ទះខ្សែសំឡេងកាត់ឱ្យខ្លី
ដូចនេះ អា' គឺជាសូរក្រោយខ្លីឮតាមមាត់។
ô អា' [a] ឮខ្លីជានិច្ចនៅមុខព្យញ្ជនៈប្រកប៖ ប.ព [p], ទ.ត [t], ក.គ [k], ច.ឆ [c], ម
[m], ន.ណ [n], ញ [ɲ], ង [ŋ], ល.ឡ [l], ហ [h] ដូចជា៖
ចាប់ [cap] កាច់ [kac] កាក់ [kak] ដះ [dah] ដាល់
[dal] កាន់
[kan]
ដាំ [dam] បាញ់ [baɲ] តាំង [taŋ] ចាស់ [cah] ។
